Jeszcze kilka lat temu znajomość języka obcego była tylko jednym z atutów dla potencjalnego pracodawcy. Obecnie przydaje się coraz bardziej w życiu codziennym, a w zawodowym jest wręcz niezbędna. Zastanawiasz się, jak długo trwa nauka języka obcego i ile języków jesteś w stanie opanować? Z chęcią podpowiemy Ci, jak zwiększyć efektywność i, co za tym idzie, skrócić proces uczenia się.
To, ile czasu zajmuje nauka języka obcego, tak jak i zresztą nauka czegokolwiek innego, zależy od indywidualnych predyspozycji. Teoria gramatyki uniwersalnej mówi jednak, że każdy z nas wyposażony jest we wrodzoną kompetencję językową, dlatego też prawidłowo funkcjonujący człowiek jest w stanie bez problemu nauczyć się języka ojczystego, a tym samym także każdego innego. Zdaniem Noama Chomsky’ego umysł każdego człowieka wyposażony jest w specjalny program gramatyczny, który umożliwia mu przyswajanie języka. Istnieje jednak szereg zależności, które wpływają na tempo nauki języków obcych – dowiesz się o nich więcej w trakcie lektury.
Jak przygotować się do nauki języka obcego?
Przygotowując się do nauki języka obcego, warto nie tylko zaopatrzyć się w odpowiednie podręczniki czy aplikacje jak SuperMemo, ale także zacząć funkcjonować w ramach danego języka. Jak to zrobić? Sposobów jest wiele.
Już samo słuchanie muzyki lub oglądanie filmów oddziałuje na mózg, który nawet nieświadomie przyswaja obco brzmiące słówka czy zwroty. Można również próbować oglądać filmy bez lektora, czytać znane nam książki, sięgać po zagraniczne blogi lub gazety. Im więcej czasu będziesz obcować z danym językiem, niezależnie od tego, w jaki sposób się za to zabierzesz, tym szybciej się go nauczysz.
Niezwykle przydatna podczas nauki języka obcego jest umiejętność analitycznego myślenia. Dzięki niej dużo łatwiej będzie Ci nauczyć się gramatyki, a z czasem, na kolejnych etapach kształcenia, pozwoli Ci ona dostrzec analogiczne struktury, co jest niesłychanie pomocne w opanowaniu kolejnych języków.
Istnieje wiele sposobów na ćwiczenie umiejętności analitycznego myślenia, które nie są bezpośrednio powiązane z nauką języków, a jednak mają niebagatelny wpływ na łatwość w ich przyswojeniu. Należą do nich między innymi:
- gry i zagadki logiczne,
- gry strategiczne,
- nauka programowania.
Spróbuj i zobacz, jak poprawi to Twoją zdolność przyswajania nowego materiału.
Czy języka obcego da się nauczyć samodzielnie?
Chcąc opanować nowy język, można oczywiście zainwestować w indywidualne lub grupowe kursy językowe z lektorem, jednakże ucząc się języka obcego samodzielnie, również można osiągnąć bardzo dobre rezultaty. To, w jaki sposób będzie Ci najwygodniej przyswoić wiedzę, zależy tylko i wyłącznie od Ciebie. Jesteś wzrokowcem, słuchowcem czy kinestetykiem, a może tak jak wiele osób, najlepiej uczysz się podczas interakcji z innymi? Tylko Ty wiesz, w jaki sposób nauka języków obcych pójdzie Ci najszybciej i co zrobić, aby była ona jak najbardziej efektywna.
Podczas samodzielnej nauki niezwykle istotna jest samoorganizacja oraz dostęp do materiałów dobrej jakości. Takie kształcenie wymaga systematyczności i częstych powtórzeń, dlatego nawet jeśli masz bardzo mało wolnego czasu, postaraj się wygospodarować chociaż 20 minut dziennie na naukę języka. Spróbuj nie odkładać w czasie powtarzania materiału, gdyż niezwykle ważna jest codzienna rutyna.
Z pomocą w organizacji tego procesu przychodzi SuperMemo. Według badań SuperMemo, dla osiągnięcia największej skuteczności, materiał najlepiej odświeżyć przed momentem jego zapomnienia. Im później następuje powtórka, tym lepiej, pod warunkiem, że ciągle jeszcze pamiętamy. SuperMemo wyznacza powtórki każdej informacji z osobna na dzień, w którym szansa jej pamiętania spada do 90%. Przerobione w dedykowanej aplikacji ćwiczenia powracają do użytkownika w optymalnym czasie, odstępy między powtórkami stopniowo ulegają wydłużeniu, a efekty nauki utrwalają się. Dzięki aplikacji SuperMemo każdą wolną chwilę możesz przeznaczyć na naukę języka, niezależnie od tego, gdzie się akurat znajdujesz. Jeżeli wyrobisz w sobie odpowiednie nawyki, dużo łatwiej będzie Ci trwale zapamiętać słówka czy też gramatykę.
Czy do nauki języków potrzebny jest talent?
To, ile trwa nauka języka obcego, zależy od indywidualnych predyspozycji językowych. Niektórzy po zaledwie półrocznym wyjeździe za granicę mówią płynnie po angielsku, hiszpańsku czy w jakimkolwiek innym języku. Z tego powodu ludzie, którzy przez długi czas nie mogą opanować języka obcego, stwierdzają, że brak im talentu – czy faktycznie tak jest? Za sprawą coraz lepszej znajomości naszych struktur mózgowych, a także procesów uczenia się, możemy zauważyć, że umiejętność nauki języka da się rozwijać na każdym jej etapie, niezależnie od wrodzonych zdolności.
Z badań przeprowadzonych przez naukowców z Northwestern University w Evanston pod kierownictwem neurologa, prof. Patricka Wonga wynika, iż jakaś część zdolności do nauki języków może zależeć od niewielkiej struktury mózgu zwanej zakrętami Heschla. Ten obszar kory mózgowej znajduje się w pobliżu skroni i stanowi zaledwie 0,2% całkowitej masy mózgu – im jest on większy, tym łatwiej danej osobie zapamiętywać nowe słowa. Jednak, jak twierdzi profesor Wong, biologiczne uwarunkowania to nie wszystko, bowiem wszelkie obszary mózgu odpowiedzialne za zdolności językowe są wyjątkowo elastyczne i bez problemu da się je wyćwiczyć w taki sposób, aby je znacząco rozwinąć, a nawet fizycznie powiększyć.
Jak dużo czasu trzeba poświęcić na naukę języka obcego?
Zadajesz sobie pytanie, w jaki sposób poligloci są w stanie biegle posługiwać się aż kilkunastoma językami? Jakie są ich sposoby na naukę?
Steve Kaufmann
Steve Kaufmann, autor książki „The Linguist: A personal guide to language learning”, naukę języków obcych zaczął dopiero w szkole średniej, a mimo to obecnie biegle posługuje się kilkunastoma z nich. Jak wspomina, tym, co pomogło mu w nauce, było całkowite otoczenie się językiem. Według niego najlepszą metodą nauki jest wielokrotne słuchanie tego samego, znanego nam już materiału. Kaufmann zaleca regularnie prowadzić konwersacje z native speakerami, czytać zagraniczne książki i gazety, oglądać filmy z napisami, korzystać z fiszek. Zaznacza on, że aby nauka języka obcego szła dynamicznie, warto poszerzać swoje słownictwo, korzystać z języka, słuchając i czytając go w każdym wolnym momencie. Innymi słowy, naukę języka postrzega jako ciągły proces i ciekawe doświadczenie, a nie jako obowiązek, który wykonuje się o ustalonej godzinie. Kaufmann kładzie duży nacisk na to, aby wybierane teksty czy filmy autentycznie rozbudzały ciekawość, wówczas dużo łatwiej jest przyswoić i trwale zapamiętać materiał.
Benny Lewis
Benny Lewis zna 12 języków obcych, a 7 z nich posługuje się w biegle. Lewis opisał swoją koncepcję nauki języka w książce „Fluent in 3 months”. Twierdzi, że nauczenie się języka w 3 miesiące jest bez wątpienia możliwe, zakładając jednak, że przeznaczymy na to po kilka godzin dziennie przez 7 dni w tygodniu, przy czym 2 godzinny dziennie to absolutne minimum. Benny Lewis powodzenia w szybkim opanowaniu języka doszukiwał się jednak przede wszystkim w samym podejściu do nauki. Ten irlandzki bloger i poliglota uważa, że efektywne przyswajanie wiedzy możliwe jest tylko wtedy, gdy czerpiemy radość z samego procesu uczenia się. Niezbędna jest więc zmiana priorytetów i wykształcenie w sobie pasji do nauki jako takiej.
Zdaniem Lewisa podczas opanowywania języka obcego kluczowe jest określenie konkretnego planu, który chcemy osiągnąć, a także wstępne założenie, ile czasu będzie potrzebne do zrealizowania go. Za konkretny cel możemy przyjąć poziom biegłości, jaki chcemy osiągnąć w danym okresie. Jak wspomina sam Lewis, jeśli Twoim celem jest opanowanie języka w stopniu komunikatywnym, jesteś w stanie poświęcić sporo czasu wolnego i masz pod ręką dobrego native speakera oraz odpowiednie źródła, kilka miesięcy powinno wystarczyć, żeby odnieść sukces i osiągnąć przynajmniej poziom średnio zaawansowany.
Których języków obcych jest się łatwo nauczyć, a na które trzeba poświęcić więcej czasu?
Na samym początku warto zaznaczyć, że nie istnieje coś takiego jak „obiektywnie najłatwiejszy język”. Lingwiści potwierdzają, że nie ma jednej uniwersalnej skali od najprostszych do najbardziej skomplikowanych języków, a stopień trudności można omawiać na wielu różnych poziomach. Krótko mówiąc, najmniej czasu zajmuje nauka języka obcego z podobnej grupy językowej – co można zobrazować na przykładzie języka polskiego.
Stopień trudności I – języki z tej samej grupy językowej:
- kaszubski, śląski,
- słowacki, czeski,
- białoruski, bośniacki, bułgarski, chorwacki, czarnogórski, macedoński, serbski, słoweński, rosyjski, ukraiński.
Stopień trudności II – języki z grupy języków indoeuropejskich:
- duże podobieństwo kulturowe, podobne słownictwo: litewski, łotewski, duński, farerski, islandzki, norweski, szwedzki, afrykanerski, angielski, niderlandzki, niemiecki, jidysz, francuski, galicyjski, hiszpański, kataloński, portugalski, rumuński, włoski,
- mniejsze podobieństwo kulturowe, inny alfabet: albański, armeński, bengalski, grecki, hindi, nepalski, pasztuński, perski (dari, farsi, tadżycki), sanskryt, urdu.
Stopień trudności III – języki z innych grup językowych o niższym poziomie trudności:
- języki austronezyjskie: indonezyjski, malajski, tagalog,
- języki afrykańskie: suahili.
Stopień trudności IV – języki z innych grup językowych o wyższym poziomie trudności:
- języki semickie: amharski, hebrajski,
- języki turkijskie: azerski, turecki, mongolski, kirgiski, uzbecki,
- języki ugrofińskie: estoński, fiński, węgierski,
- języki kartwelskie: gruziński,
- języki z różnych grup językowych Azji: koreański, laotański, tajski, wietnamski,
- języki z różnych grup językowych Afryki: xhosa, zulu.
Stopień trudności V – języki o wyjątkowym poziomie trudności:
- język arabski,
- język japoński.
Wielojęzyczność – koncepcja nauki trzeciego języka
Wielojęzyczność jest już normą, na całym świecie coraz mniej jest ludzi posługujących się tylko jednym językiem. Z przyswajaniem każdego kolejnego rosną nasze zdolności kognitywne oraz komunikacyjne, rozszerza się zasób słów, wzrasta świadomość językowa. Ludzie wielojęzyczni lepiej radzą sobie z wykonywaniem kilku czynności jednocześnie. Z nauką języków obcych jest tak jak z ćwiczeniem mięśni – im częściej używamy struktur mózgu odpowiedzialnych za mowę, tym szybciej zwiększają one swoją objętość, dzięki czemu nauka staje się coraz łatwiejsza. Każdy, kto zna już kilka języków obcych, potwierdza, iż opanowanie kolejnego języka zajmuje mu coraz mniej czasu. Nie tylko filolodzy, ale i kognitywiści potwierdzają, iż nauka drugiego języka jest zazwyczaj dużo większym wyzwaniem niż nauka trzeciego (terminem „trzeciego języka” określa się kolejny, przyswajany po pierwszym języku obcym). Wieloletnie badania z dziedziny neurolingwistyki dowodzą, że wszystkie języki są ze sobą w jakiś sposób połączone. Koncepcja nauki trzeciego języka wykorzystuje tę zależność i zakłada zastosowanie zintegrowanych strategii językowych podczas procesów kształcenia. Do elementów dydaktyki trzeciego języka należy na przykład usprawnienie nauki słówek poprzez sięganie do internacjonalizmów.
W czym więc tkwi sekret efektywnej nauki języka obcego?
Tak naprawdę cały sekret sprowadza się do dwóch głównych zasad, którymi warto się kierować, chcąc opanować język szybko i skutecznie.
1. Zadbaj o nieustanny kontakt z językiem
Ucz się zarówno aktywnie, jak i pasywnie. Korzystaj ze wszystkich możliwych źródeł. Słuchaj podcastów, oglądaj filmy z napisami, tłumacz teksty piosenek, graj w gry z oryginalnymi napisami – tak naprawdę naukę języka możesz wpleść w każdą codzienną aktywność. Wybieraj przede wszystkim treści, które faktycznie Cię ciekawią – im bardziej interesuje Cię dana tematyka, tym więcej będziesz mieć motywacji, aby zrozumieć dany materiał. Możesz zwiększyć efektywność nauki poprzez regularne używanie języka, czy to z native speakerami, czy korzystając z profesjonalnych aplikacji takich jak SuperMemo, które pozwolą Ci utrwalić i usystematyzować wiedzę.
2. Nie bój się popełniać błędów
Jak mówi stare przysłowie: „Ćwiczenie czyni mistrza”. Popełnianie błędów jest naturalne i wręcz nieuniknione podczas nauki nowego języka. Kluczem do tego, żeby zacząć porozumiewać się w danym języku, jest nie tyle perfekcyjna znajomość gramatyki, co w dużej mierze przełamanie bariery milczenia (opuszczenie swojej strefy komfortu). W pierwszej kolejności ucz się najpopularniejszych słów i prostych konstrukcji językowych, a dopiero później stopniowo rozszerzaj gramatykę i słownictwo. Ważna jest systematyczność – jeśli chcesz trwale zapamiętać dany materiał, musisz przypominać go sobie regularnie, a o wyznaczenie optymalnego momentu na powtórki świetnie zadba SuperMemo. Miej świadomość tego, że najłatwiej nauczyć się gramatyki w jej naturalnym kontekście, czyli w zdaniach, dlatego nie bój się używać języka w mowie lub piśmie, nawet jeśli na początku popełniasz sporo błędów.
