Czym jest edutainment?
Edutainment to stosunkowo świeże podejście do edukacji, jednak korzeniami sięga oświecenia. Już wówczas Ignacy Krasicki w swojej twórczości kierował się zasadą “uczyć bawiąc”. Edutainment to zjawisko wierne tej zasadzie, ale wykorzystujące do nauki nowoczesne narzędzia. Sama nazwa, jak nietrudno rozszyfrować, pochodzi z połączenia dwóch angielskich słów: education i entertainment. W ogólnym rozumieniu pod tym terminem skupiają się wszystkie działania, które uczą, wykorzystując do tego zabawę. Istnieje też definicja, która za edutainment uznaje jedynie naukę z wykorzystaniem potencjału masowych mediów, różnej maści programów, seriali, czy filmów. Wiąże to się zapewne z początkami tego zjawiska.
Za pierwszy program zaliczany do nurtu edutainment uznaje się powszechnie The Archers. Słuchowisko BBC swój debiut zaliczyło w 1951 roku. Łączyło ono w sobie wątki edukacji ekonomicznej, ekologicznej z edukacją rolniczą.
Na lata 70-te przypada z kolei rozkwit działalności Miguela Sabido. Tworzył on w Ameryce Łacińskiej seriale i opery mydlane, w których przemycał treści edukacyjne: prozdrowotne, czy z obszaru profilaktyki AIDS.
W dzisiejszych czasach programy, które uczą przez zabawę, rozrywkę, mają już ugruntowany status i są to nie tylko pojedyncze pozycje w ramówkach, ale też całe stacje takie, jak np. TVP Historia, Animal Planet, czy TVP ABC.
Dlaczego nauka przez zabawę kierowana jest przede wszystkim do dzieci?
Zabawa jest niezbędnym elementem rozwoju dzieci, oddziałuje na jego rozwój intelektualny, motoryczny, wpływa na sferę emocjonalną i rozwój społeczny. Ma charakter twórczy i sprzyja rozwojowi kreatywności dziecka w różnych dziedzinach.
Według Karola Grossa zabawa jest swoistą szkołą przygotowującą do przyszłego życia. Anna Brzezińska pisze z kolei, że zabawa jest jedną z podstawowych form aktywności człowieka w każdym wieku. Pojawia się w różnych fazach rozwoju i pełni różną w nich rolę. Przyczyniając się do rozwoju, sama także temu rozwojowi podlega. Jednak najpełniej rozwija się w okresie dzieciństwa i dlatego jest uważana za taki rodzaj aktywności, bez którego rozwój dziecka po prostu nie może przebiegać prawidłowo.
Właśnie dlatego, że wiek dziecięcy jest uznawany za wiek zabawy (przez wielu pewnie w ten właśnie sposób zapamiętany), potencjał zabaw edukacyjnych dla dzieci jest największy. Ciekawość świata, entuzjazm, cechy, które dzieci posiadają aż w nadmiarze, można z powodzeniem wykorzystać do nauki wielu rzeczy, jedną z nich jest nauka języków obcych.
Podstawowe struktury mózgu kształtują się mniej więcej do 12 roku życia i do tego momentu, jest on niezwykle chłonny. Warto więc ten czas wykorzystać do wprowadzenia dziecku drugiego języka. Zabawa powinna ten proces ułatwić i sprawić, że Wasze pociechy będą rozwijały językowe kompetencje dużo chętniej, niż gdyby były przymuszane do tego pod rygorem. Niemiecki czy angielski dla dzieci może być wspaniałą przygodą. Pamiętajcie, że nauka i zabawa nie powinny być przedstawiane jako opozycyjne aktywności.
Skuteczność nauki przez zabawę
Bazowymi elementami procesu nauczania są uwaga, pamięć i myślenie, których funkcjonowanie i efektywność jest uwarunkowana emocjonalnie. Żeby utrzymać koncentrację dziecka, trzeba uruchomić skojarzenia, myśli związane z danym zagadnieniem, a im więcej skojarzeń, kanałów, którymi informacje docierają do mózgu, tym lepiej. Wówczas szanse, że informacje przebiją się z pamięci sensorycznej do krótkotrwałej, a następnie długotrwałej zdecydowanie się zwiększają.
Jak zapewnić dużą liczbę skojarzeń związanych z angielskim, niemieckim, innym językiem obcym? Odpowiedzią jest edutainment. Nauka przez zabawę dla 5-latka, 7-latka, a nawet 12-latka wywoła pozytywne reakcje emocjonalne, wzbudzi zapał. Odpowiednia motywacja to klucz do sukcesu. Wdrażając do nauki języków zabawę, zdecydowanie łatwiej będzie zainteresować małego ucznia nowym słownictwem, a nawet gramatyką.
Nauka języka przez zabawę
Jakie zabawy edukacyjne wdrożyć dzieciom podczas nauki języków obcych?
Piosenki i gry ruchowe
Piosenki, które angażują ruchowo, jak np. “Head and shoulders, knees and toes” pomagają dzieciom w jasny sposób kojarzyć słowa z ich znaczeniami. Poprzez zaangażowanie ruchowe i emocjonalne, ilość informacji łączonych z nowym słownictwem jest większa, co sprawia, że łatwiej je zapamiętać. Dobrym przykładem jest też zabawa, w której prosimy dziecko, by wskazało przedmiot o określonym kolorze. Tego typu aktywność będzie pomocna zwłaszcza podczas edukacji młodszych dzieci.
Zabawy edukacyjne dla dzieci wykorzystujące ruch wpisują się w metodę TPR (Total Physical Response) opracowaną w latach 60-tych przez James’a Asher’a. TPR wykorzystuje sposób, w jaki dzieci przyswajają swój ojczysty język. W procesie wczesnej edukacji, porozumiewając się z rodzicami, wykorzystują do tego zarówno język w postaci werbalnej, jak i ruchowe elementy. Dlatego piosenki i gry ruchowe mają tak duży potencjał w nauce języków obcych.
Odgrywanie scenek
Dzieci chętnie wcielają się w role, odgrywają sceny zaobserwowane w życiu dorosłych. Do tego typu zabaw można zaliczyć np. zabawę w sklep lub dom. Udowodniono, że takie aktywności rozwijają na wielu polach: budując umiejętności społeczne i emocjonalne, ale także te językowe, czy zdolność rozwiązywania problemów. Odgrywanie scenek to świetny sposób na połączenie przyjemnego z pożytecznym. Tego typu nauka przez zabawę sprawdzi się dla 5-latka, ale zainteresuje też starsze dzieci, które mogą np. wcielać się w bohaterów swoich ulubionych bajek i filmów.
Gry karciane
Zaletą gier karcianych jest ich poręczność, podręczność, prostota zadań i możliwość adaptowania zabawy do nauki różnych języków. Dobrym przykładem karcianej gry, która sprawdzi się w nauce dzieci angielskiego, niemieckiego, czy też innych języków obcych jest Memory. Polega ona na odsłanianiu dwóch kart ułożonych obrazkami do dołu, tak żeby odnaleźć pary z takimi samymi wizerunkami. Bardzo łatwo przemycać w trakcie takiej zabawy obcojęzyczne słowa.
Grywalizacja jako element skutecznej nauki przez zabawę
Mówiąc o nauce przez zabawę, nie sposób nie wspomnieć o grywalizacji. Metoda ta polega na wykorzystaniu mechanizmów znanych z gier komputerowych w codziennych obszarach życia takich jak np. praca, czy edukacja.
Grywalizacji nie należy mylić po prostu z grami wideo. W nurt narzędzi wykorzystujących grywalizację można jednak włączyć edukacyjne oprogramowanie do nauki języka, takie jak kursy SuperMemo dla dzieci. Elementy interaktywne w kursach językowych dla dzieci Young Learners, a także kolorowe animacje i proste, ale interesujące ćwiczenia zwiększają skuteczność nauki języka poprzez zabawę.
Elementy grywalizacji pomocne w nauce języków:
MISJE
W drodze do ostatecznego celu, jakim jest opanowanie przez dziecko angielskiego, niemieckiego lub innego języka warto wprowadzić pomniejsze zadania. Taką misją może być nauka nowych słówek związanych z daną porą roku, np. wiosną. Pamiętajcie, żeby w trakcie takiej edukacyjnej zabawy, za wykonanie misji przydzielić dziecku punkty. Kiedy mały uczeń zbierze ich odpowiednią ilość, będzie mógł wymienić je na nagrodę. Od Was zależy, co nią będzie, ale możecie być pewni, że takie doładowanie motywacji sprawdzi się w większości przypadków.
POZIOMY
W trakcie kursu, kiedy dziecko wykonuje kolejne zadania i zdobywa punkty, wkracza na kolejne poziomy. W ten sposób łatwiej mu będzie śledzić swoje postępy i cieszyć się małymi sukcesami. Dodatkowo, jeżeli obuduje się te poziomy odpowiednią narracją, może to być dla dziecka ogromna frajda. Warto arcymistrzom angielskiego lub mentorom niemieckiego przydzielić też jakieś atrybuty, artefakty, które zwiększą ich zaangażowanie i dodadzą nauce przez zabawę uroku.
KOLEKCJONOWANIE
Jesteśmy tak psychicznie uwarunkowani, że nie znosimy braku. Więc jeżeli w kolekcji naszych słówek dotyczących ogrodnictwa zabraknie nam dwóch, czy trzech do skompletowania całego pakietu, będziemy usilnie dążyć do tego, by uzupełnić braki. Dlatego właśnie warto wprowadzić podczas nauki tematyczne kolekcje słów, które można zbierać i odkrywać np. podczas przechodzenia między kolejnymi poziomami.
Kreatywność – klucz do sukcesu w nauce języków przez zabawę
W edutainment, grywalizacji, skutecznej nauce języków przez zabawę kreatywność jest fundamentem. Powiązana jest z interakcją, fantazją, współpracą, zmianą i eksperymentowaniem. Kreatywność wpływa na pozytywny odbiór świata. Jest czymś, czego potrzebuje każdy człowiek i co ułatwia zaangażowanie się w naukę, bo po prostu wzbudza zapał i entuzjazm.
Skoro edutainment odważnie sięga po oryginalne formy nauki i eksperymenty, warto również samemu pokusić się o śmiałość w eksperymentowaniu. Ucząc dzieci poprzez zabawę, nie bójcie się wymyślać własnych gier i zabaw. Nawet jeżeli nie opanowaliście jakiegoś języka obcego w zaawansowanym stopniu, spędzając czas na wspólnych edukacyjnych zabawach z dziećmi, pokażecie im, że nauka może sprawiać frajdę.
Zachęcicie w ten sposób do dalszych, samodzielnych prób z językami obcymi. Wzmocnicie też więź ze swoimi pociechami.
Kreatywność jest źródłem entuzjazmu, a pobudzanie ośrodków w mózgu odpowiedzialnych za pozytywne emocje, wpływa dobrze na przyswajanie wiedzy, w tym nowego słownictwa, czy zasad gramatyki. Używanie języków obcych jest z natury twórcze. Myślenie, odtwarzanie mowy i myśli innej obcej kultury samo w sobie inspiruje kreatywność. Jeżeli spojrzy się na naukę języków w ten sposób i dostrzeże twórczy potencjał, jaki w nich drzemie, obce języki mogą stać się pasją i sposobem na życie.
